== Mustafa Kemal Atatürk Dönemi 1923-1938 == {{Anamadde|Cumhuriyet Halk Fırkası}} === İsmet İnönü'nün Başbakanlıktan Ayrılmasının sonuçları === [[Resim:Gazi1933.jpg|thumb|Cumhurbaşkanı ve [[CHP Genel Başkanı]] [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]],[[Türkiye Cumhuriyeti]]'nin 10.Yılı kutlamalarında]] Özellikle 1930'lu yıllardan başlayarak devletin ve partinin lideri olan [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]] ile 1923'ten itibaren kısa bir dönem hariç onun başbakanlığını yapan [[İsmet İnönü]] arasında derin anlaşmazlıklar yaşanmaya başladı.1930'lu yıllar dünya tarihi açısından son derece önemliydi. Avrupa’da [[faşizm]] yayılmakla birlikte [[Türkiye]]'nin doğu komşusu [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]'de de [[sosyalist]] idare anlayışı totaliter ve merkeziyetçi bir şekilde yayılmaktaydı. Dünya da ekonomik buhran halklar üzerinde etkisini arttırarak sürdürmekteydi.[[Türkiye]] iktisadi buhranı atlatabilmek ve hızla kalkınabilmek maksadıyla [[devletçilik]] uygulamasına geçmişti. Ancak devletin ve partinin başı [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]], [[liberal]] görüşlere sahipti. Bunu Atatürk'ün söylediği:''"Bizim güttüğümüz "devletçilik" bireysel çalışma ve etkinliği esas tutmakla beraber, mümkün olduğu kadar az zaman içinde ulusu refaha, ülkeyi bayındırlığa eriştirmek için, ulusun genel ve yüksek yararlarının gerektirdiği işlerde özellikle ekonomik alanlarda, devleti fiilen ilgilendirmektir." '' sözünden anlayabiliriz. Burada Atatürk esas olanın bireysel teşebbüs olduğunu açıklamaktadır ([[Devletçilik]] maddesinde daha geniş açıklama bulabilirsiniz.). Her ne kadar devletçilik onun siyasi fikirleri arasında gösterilse de o,bunun bir zorunluluk olduğunu esas kalkınmanın serbest ekonomi ile gerçekleşeceğini savunuyordu. Bu sebeple de devletin CHP ile bütünleşmesi ve [[Türkiye]]'nin adeta totaliter bir rejime teslim edilmesi onu endişelendiriyordu. [[CHP]] içinde totaliter rejim yanlısı olanlar bulunması ve bu kimselerin [[Avrupa]]'daki şeflik idarelerine hayran olması endişelerinde ne kadar haklı olduğunu gösteriyordu.[[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]],ekonomide daha ılımlı bir devletçilik uygulaması isterken Başbakan [[İsmet İnönü]],katı devletçilikten yanaydı.1930'ların sonuna doğru devleti birlikte kuran ikilinin arasındaki anlaşmazlıklar dayanılmaz bir hal aldı.Son olarak bir dış politika olayı konusunda Dışişleri Bakanı [[Tevfik Rüştü Aras]]'a ,[[İnönü]]'nün ayrı [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]]'ün ayrı talimat vermesi ve [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]]'ün talimatının uygulanması bardağı taşıran son damla oldu ve [[İsmet İnönü]] çekilme kararı aldı,1 Kasım 1937'de istifa etti. Cumhurbaşkanı [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]] aynı gün [[Celâl Bayar]]'ı başbakan atadı. [[Celâl Bayar]] [[liberal]] görüşleriyle bilinen parlak bir iktisatçıydı. [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]] 1938 Kasım ayında vefatına değin [[Celâl Bayar]] ile çalıştı. [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]] Döneminde Kurulan [[CHP]] Hükümetleri: I. İnönü Hükümeti (30.10.1923-06.03.1924) II. İnönü Hükümeti (06.03.1924-22.11.1924) Okyar Hükümeti (22.11.1924-03.03.1925) III. İnönü Hükümeti (03.03.1925-01.11.1927) IV. İnönü Hükümeti (01.11.1927-27.09.1930) V. İnönü Hükümeti (27.09.1930-04.05.1931) VI. İnönü Hükümeti (04.05.1931-01.03.1935) VII. İnönü Hükümeti (01.03.1935-01.11.1937) I. Bayar Hükümeti (01.11.1937-11.11.1938)